فیزیک آینده
- زمان : ۱۳۹۱/۶/۷ ه.ش.، ۱۶:۵۰
- نمایش : ۲٬۲۲۶ دفعه
- موضوع : ماهنامه‌ی شگفتزار شماره‌ی ۲۱ پرونده معرفی اثر
فیزیک آینده [۱]
نویسنده: میچیو کاکو
مترجم: رامین رامبد
انتشارات مازیار
نوبت چاپ: اول ۱۳۹۱
شمارگان: ۳۳۰۰ نسخه
قیمت: ...۱۲ تومان
۴۸۰ صفحه
این کتاب دومین کتابی است که از این دانشمند در مجله‌ی شگفتزار معرفی می‌شود (فیزیک غیرممکن‌ها هم قبلاً در شماره‌ی ۱۹ معرفی شده بود). فیزیک آینده آخرین کتاب میچیو کاکو است که در ماه مارس سال ۲۰۱۱ منتشر شده و سرعت ترجمه و گذر از مراحل انتشار آن در ایران قابل توجه بوده است؛ به نحوی که یک سال بعد ترجمه‌ی آن در بازار منتشر شده است.
ناشر کتاب انتشارات مازیار است که در چند سال اخیر بر موضوع علوم همگانی و کتاب‌های علمی جدید و دست اول تمرکز داشته است. مترجم هم آقای مهندس رامین رامبد هستند که چندین کتاب ترجمه از ایشان منتشر شده و در بازار موجود است. ایشان به غیر از این کتاب، دو کتاب علمی دیگر برای انتشارات مازیار ترجمه نموده‌اند که عبارتند از «فیزیک ناممکن‌ها» از همین نویسنده (ترجمه دیگری از کتاب فوق‌الذکر) و «چگونه درباره چیزهای عجیب بیندیشیم». چندین کتاب علمی و دانشگاهی دیگر هم در زمینه‌های مختلف فیزیک و شیمی از ایشان منتشر شده است.
کتاب فیزیک آینده پیش‌بینی آینده فناوری و فیزیک تا سال ۲۱۰۰ می‌باشد. این پیش‌بینی‌ها حاصل گردآوری نظرات و تجربیات نویسنده و بیش از ۳۰۰ نفر از دانشمندان تراز اول جهان است که روز موضوعات حاشیه علم فعالیت می‌کنند. کاکو با همه‌ی این افراد مصاحبه‌ی رسمی یا غیررسمی انجام داده، بسیاری از تکنولوژی‌های مورد بحث را شخصاً استفاده کرده و بررسی نموده است و تمام تلاش نموده تا با توجه به رشد نمایی علم و دانش پیشرفت جهان را دست کم نگیرد، هر چند خود نیز معترف است که ممکن است همه چیز اشتباه از آب در بیاید و جهش‌های تکنولوژی و دانش را نباید نادیده گرفت. از سوی دیگر، به عقیده‌ی بعضی از منتقدین، این کتاب خوش‌بینانه نوشته شده است و نویسنده با فرض پایداری وضعیت اقتصادی، سیاسی و اکوسیستم جهان پیش‌بینی‌هایش را انجام داده است. یک جنگ بین‌المللی یا یک بحران جهانی محیط‌زیست می‌تواند مسیر علم را به کل تغییر دهد و کلیه پیش‌بینی‌ها را دچار چالش نماید.
با وجود نظرات له و علیه کتاب، باید قبول کرد که کتابی است شگفت‌انگیز و نادر که کمتر دانشمندی چنین تلاشی برای جمع‌آوری دانش روز انجام داده است. شاید بتوان آن را با کتاب‌های «رهبر علم» [۲] نوشته‌ی آیزاک آسیموف مقایسه نمود، با این تفاوت اساسی که آسیموف به تاریخ علم تا زمان نگارش کتاب پرداخته بود و کاکو فقط به تاریخ چند دهه‌ی اخیر علاقه‌مند است و تا سال ۲۱۰۰ را پیش‌بینی می‌نماید. این کتاب علمی‌تخیلی نیست، اما علاقه‌مندان به گونه‌ی علمی‌تخیلی از خواندن آن لذت خواهند برد، زیرا اشتباه بودن پیش‌بینی‌های اکثر رمان‌ها و فیلم‌های علمی‌تخیلی را نشان می‌دهد! در جای‌جای کتاب به تکنولوژی‌های مورد بحث در مجموعه‌ی استارترک یا سایر سریال‌های مشهور اشاره می‌نماید. در جایی مدعی است پیش‌بینی فلان اثر در مورد وقوع یک رویداد یا در دسترس بودن یک تکنولوژی مثلاً در سال ۲۵۰۰ اشتباه است و چنین امکانی تا ۵۰ سال آینده در دسترس خواهد بود یا حتا همین الان هم در دسترس است! یا در طرف مقابل مثلاً معتقد است سفر انسان به دیگر ستارگان در قرن حاضر غیرممکن است.
از دیگر نقاط قوت این کتاب گستردگی مباحث و تلاش نویسنده برای لحاظ نمودن مباحث اقتصادی و اجتماعی در پیش‌بینی‌هایش بوده است. برای مثال در چندین جا از کتاب از موضوعی به نام «اصل انسان غارنشین» استفاده شده تا نیاز انسان به روابط اجتماعی رودررو و حضور فیزیکی را نشان دهد. بدین صورت نویسنده زندگی کاملاً مجازی در فضای مجازی را مردود می‌شمارد و عقیده دارد در هر صورت انسان نیازمند روابط اجتماعی فیزیکی، خرید از فروشگاه و کار کردن است؛ هر چند کار را فقط برای لذت و افتخار به نتایج آن انجام دهد نه برای کسب ثروت.
نویسنده هشت حوزه‌ی اساسی را که از نظر او اهمیت به‌سزایی داشته‌اند، مد نظر قرار داده است که فهرست‌بندی کتاب هم به همین ترتیب است؛ به شرح زیر:
1. آینده‌ی کامپیوتر: ذهن بر روی ماده
2. & nbsp; آینده‌ی هوش مصنوعی: سر برآوردن ماشین‌ها
3. آینده‌ی پزشکی: بی‌عیبی و فراسو
4. نانوتکنولوژی: هر چیز از هیچ‌چیز؟
5. آینده‌ی انرژی: انرژی از ستارگان
6. آینده‌ی سفر فضایی: به سوی ستارگان
7. آینده‌ی ثروت: برندگان و بازندگان
8. آینده‌ی بشریت: تمدن سیاره‌ای
و یک ضمیمه جالب علمی تخیلی، به نام روزی از زندگی در ۲۱۰۰
در تمام کتاب، روال نویسنده برای پیش‌بینی ثابت بوده است. در هر فصل ابتدا نویسنده سابقه‌ی موضوع در تاریخ –بسته به موضوع از ۲۰ سال پیش یا هزار سال قبل– را بیان می‌کند و روندهای جهانی را نشان می‌دهد (مانند قانون مور در علوم کامپیوتر)، سپس آخرین دستاوردهای جهان و آزمایش‌های در حال انجام و آخرین مقالات را معرفی می‌کند. سپس بر اساس وضعیت فعلی و روند قبل، دست به پیش‌بینی قرن پیش رو می‌زند. لازم به اشاره نیست که قدرت پیش‌بینی با پیش‌روی به سوی آینده کاهش می‌یابد، به همین دلیل هم نویسنده پیش‌بینی‌هایش را در سه بازه زمانی ارائه می‌کند.
1. آینده‌ی نزدیک (اکنون تا ۲۰۳۰): در این بازه‌ی زمانی، قطعیت نسبی وجود دارد و بر اساس امکانات موجود تقریباً می‌توان پیش‌بینی کرد چه دستاوردهایی امکان‌پذیر است. ضمناً در این دوره، تغییرات انقلابی بعید هستند.
2. میان سده (۲۰۳۰ تا ۲۰۷۰): ابهام پیش‌بینی بیشتر است، اما روندها تقریباً مشخص هستند و می‌توان تصور کلی از وضعیت این دوره را داشت.
3. آینده‌ی دور (۲۰۷۰ تا ۲۱۰۰): در مورد این دوره کمتر صحبت شده است و فقط احتمالات مطرح است. چه تکنولوژی‌ها و پیشرفت‌هایی در این دوره محتمل هستند و چه مواردی محتمل نیستند. در واقع اگر مواردی را که در ظرف یک قرن غیرقابل دستیابی به نظر می‌رسند، حذف نماییم، بقیه‌ی آن‌ها طبق قانون سوم کلارک [۳] امکان‌پذیر خواهد بود!
ترجمه‌ی کتاب قابل قبول است و فقط قدری گرته‌برداری مترجم از عبارات و اصطلاحات انگلیسی جلب توجه می‌کند. برای مثال حتا 3D را به جای سه‌بعدی در همه جا ۳-ب نوشته است که بایستی در حین مطالعه رمزگشایی شود (مثلاً: ایجاد تصاویر MRI در ۳-ب!). البته به طور کلی ترجمه قابل قبول است و سابقه‌ی مترجم در ترجمه‌ی کتب علمی تأثیر خود را نشان می‌دهد.
قسمتی از متن کتاب (فصل آخر، روزی از زندگی در ۲۱۰۰):
از خیر بقیه‌ی صبحانه می‌گذرید، لباس می‌پوشید و از خانه بیرون می‌زنید. ماشین‌تان که خودش از پارکینگ بیرون آمده، منتظر شما است. با تله‌پاتی به خودرو فرمان می‌دهید که به سرعت به دفتر برود. ماشین مغناطیسی فوراً به اینترنت، GPS و میلیاردها تراشه‌ی نهفته درون جاده که پیوسته ترافیک را زیر نظر دارند متصل می‌شود.
ماشین مغناطیسی شما بی‌صدا برمی‌خیزد و روی بستری از مغناطیس ایجاد شده توسط روکش ابررسانا شناور می‌شود. چهره‌ی مولی ناگهان در شیشه‌ی جلو ماشین نمایان می‌شود: جان، از دفتر می‌خواهد که شما و بقیه در اتاق کنفرانس حضور پیدا کنید. در ضمن، پیامی ویدیویی از خواهرتان هم دارید.
پانویس‌ها:
[۱] Physics of the Future
[۲] Asimov’s Guide to Science
[۳] قانون سوم آرتور سی. کلارک، نویسنده‌ی فقید علمی‌تخیلی، که بیان می‌دارد: «هنگامی که دانشمندی معروف و سالخورده بگوید چیزی امکان‌پذیر است، می‌توان احتمال داد حق با اوست. اما هنگامی که بگوید چیزی غیرممکن است، به احتمال قریب به یقین اشتباه می‌کند.»
