سخن ماه

سخن ماه

در این شماره نگاه کوتاهی به سودجویی انسان‌ها از تکنولوژی داریم. از زمان انقلاب صنعتی، همواره بوده‌اند کسانی که سنگ پیشرفت‌های تکنولوژیک را به سینه می‌زدند و آن را تنها راه نجات و سعادت بشری می‌دانستند و از سوی دیگر، کسانی که شاید بتوان آن‌ها را بدبین دانست و فکر می‌کردند که تکنولوژی با به وجود آوردن رفاه و آرامش بیشتر برای بشر، راه را برای سودجویی عده‌ای باز می‌کند و در نهایت آن چه به قصد آسایش انسانی ساخته شده، زنجیری بر پای آزادی‌اش خواهد شد.

نمونه‌ی چنین دیدگاهی داستان «مرده» است. اگر زمانی تکنولوژی این داستان در جهان امروزی به دست آید، آیا مطمئنیم که شرایطی متفاوت با این داستان انتظارمان را خواهد کشید؟ یا همان طور که نویسنده بیان داشته، این تکنولوژی تنها یک گام به سوی نابودی بشر به دست خودش خواهد بود؟

از سوی دیگر معرفی انیمه‌ای را داریم که دنیایی بهشتی را توصیف می‌کند. جهانی که همه در آن از امنیت و رفاه برخوردارند، جنگی در کار نیست و تمامی سلاح‌ها معدوم شده‌اند. با این حال کم‌کم در پس‌پرده‌ی این بهشت برین، عده‌ای را می‌بینیم که با استفاده از تکنولوژی و به کمک شبهه و توهم یک آرمان‌شهر، در نهایت به فکر چیزی جز منفعت شخصی خود نیستند.

و در داستان نگارش این شماره، «آوای شاتر»، انسان‌هایی را می‌بینیم که باز هم با استفاده‌ی نابجا از دستاوردهای خود – دستاوردهایی که اگر به‌جا و صحیح استفاده شود، مفید است – جهان خود را به سوی نابودی کامل می‌کشاند.

باید دقت داشت که در تمامی این موارد، علم و تکنولوژی بی‌گناه است و مقصر اصلی کسی جز انسان نیست که از وسیله‌ی آرامش خود به قصد سلطه یافتن بر دیگران و سودجویی استفاده می‌کند. در واقع مخالفت با تکنولوژی به بهانه‌ی نتایج خطرناک آن، احمقانه به نظر می‌رسد. چرا که علم و تکنولوژی همان چکش معروف است که با آن می‌توان میخی به دیوار کوبید و تابلوی زیبایی از آن آویخت یا می‌توان با آن جمجمه‌ای را خرد کرد. همه چیز به میزان خرد و فرزانگی کسی بسته است که چکش را به دست دارد.

شیرین سادات صفوی