سخن ماه

«بعد هفتم»، اولین باشگاه علمی‌تخیلی فارسی زبان، وب‌گاهی بود که در فاصله‌ی سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۳ دایر بوده و به صورت عمده به ادبیات علمی‌تخیلی می‌پرداخت. باشگاه توسط گروهی از علاقه‌مندان علمی‌تخیلی تأسیس شد و هدف از تأسیس باشگاه بعد هفتم، فراهم آوردن جایگاهی قابل اعتماد در اینترنت برای ارائه‌ مطالب مرتبط با ادبیات علمی‌تخیلی و فانتزی، به زبان فارسی و برای دوست‌داران فارسی‌زبان این شاخه از ادبیات عنوان شده بود.

از جمله فعالیت‌هایی که از باشگاه پا گرفت، «گروه زیرآبیوس» بود. زیرآبیوس در حقیقت محفل شبانه‌ی باشگاه بود که به صورتی مابین جلسات حضوری و گفتگوی آفلاین در تالارهای گفتگو برگزار می‌شد و اعضای تقریباً ثابتی داشت...

در سال ۱۳۸۳ وب‌گاه «آکادمی فانتزی» نخست به همین نام زیرآبیوس فعالیت خود را آغاز کرد و در ابتدا منحصراً به ادبیات فانتزی می‌پرداخت. مدتی پس از انحلال بعد هفتم در دی ماه ۱۳۸۳، زیرآبیوس با همراهی اعضای قدیمی خود فعالیت جدی‌تری را آغاز کرد و به ادبیات علمی‌تخیلی نیز روی آورد. آکادمی فانتزی به صورت جدی‌تر، راه شروع شده را ادامه داد و ضمن قدرت بخشیدن به فعالیت‌های سابق بعد هفتم، اولین دوره‌ی مسابقه‌ی داستان‌نویسی علمی‌تخیلی و فانتزی را تنها یک سال پس از شروع فعالیت خود برگزار کرد.

با تغییرات ساختاری آکادمی فانتزی، در تیر ماه ۱۳۸۹، نمود بیرونی فعالیت‌های این گروه به شکل مجله‌ی اینترنتی عرضه شد. پس از انتشار سه پیش شماره، در آذر ماه ۱۳۸۹ با انتشار رسمی نخستین شماره‌ی مجله‌ی «شگفت‌زار»، نام گروه بار دیگر تغییر یافت و با عنوان تازه «گروه ادبیات گمانه‌زن» گونه‌ی وحشت را نیز به طور رسمی به مجموعه فعالیت‌های خود افزود. در حال حاضر آکادمی فانتزی وب‌گاه رسانه‌ی رسمی گروه ادبیات گمانه‌زن است.

خلاصه‌ترین روایتی که از رسیدن گروه به این مرحله می‌شد نوشت، چند خط بالا بود. نسخه‌های مفصل‌تر درباره‌ی این اسامی و فعالیت‌هایی که دنبال می‌کردند، در دانش‌نامه‌ی ادبیات گمانه‌زن (wiki.fantasy.ir) پیدا می‌شود. برعکس خلاصه بودن نوشته‌ی بالا، رسیدن به این موقعیت ساده نبوده است. زمانی بود که پیدا کردن مترجم برای برگرداندن اینترنتی یک داستان کوتاه علمی‌تخیلی و فانتزی، فرآیندی بود پر زحمت و و سخت‌تر از آن، یافتن یک داستان تألیفی علمی‌تخیلی یا فانتزی در فضای مجازی بود. حالا، پس از تلاش‌های فراوان بسیاری افراد، پنجمین دوره‌ی جایزه‌ی هنر و ادبیات گمانه‌زن برگزار می‌شود و خیلی از همان دوستانی که سال‌ها نوشته‌ها و برگردان‌های اینترنتی‌شان را خوانده‌ایم، کتاب‌هایی در نوبت چاپ دارند؛ چیزی که حدود پنج سال قبل، آرزوی دور به نظر می‌رسید و امروز، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر شده است.

واقعیت این است که دور هسته‌ای به نام «گروه ادبیات گمانه‌زن»، یا همان اسم معروف‌ترش، «آکادمی فانتزی»، اسامی بسیاری جمع شدند، برخی‌هایشان آمدند و رفتند و برخی‌هایشان هم‌چنان مانده‌اند، ولی تقریبا تمام آن‌هایی هم که این روزها به طور رسمی کنار این هسته نیستند، تعلق خاطرشان را حفظ کردند و هر زمان که نیازی به کمکشان باشد، دست در دست دیگران به ادامه‌ی این مسیر یاری می‌رسانند. همین بوده که نقل‌قول‌هایی مانند نمونه‌های زیر را پدید آورده است:

رضا علیزاده: تصورش را هم نمی‌کردم این گونه‌ی ادبی این همه ادامه طرفدار پیدا کند. این گروه از جمله محفل‌های ادبی است که خیلی دوام آورده است؛ یعنی شما تصور کنید این‌ها، اگر اشتباه نکنم، مثلاً هشت نه سال می‌شود که هستند. تقریباً همان بچه‌های قدیمی هستند و افراد دیگری بهشان علاقمند می‌شوند، می‌آیند و می‌روند و خلاصه، بهشان اضافه می‌شود و این خیلی خوب است...

حمیدرضا صدر: در کل آکادمی فانتزی را بسیار پایدار و سمج می‌بینم و این سماجت یکی از مهمترین ویژگی‌های این گروه است که باعث موفقیت آن شده است. در واقع من در سال‌های اخیر با گروه‌های بسیاری نشست و برخاست داشته‌ام و آکادمی فانتزی یکی از پیگیرترین آن‌ها بوده که با وجود پیش‌بینی‌های من، هم‌چنان پایدار مانده است. به همین خاطر فکر می‌کنم باید بابت این جدیت و پیگیری کار، به آن‌ها تبریک گفت.

شهرام اقبال‌زاده: خوشحالم بگویم که گروه ادبیات گمانه‌زن (آکادمی فانتزی) به عنوان یک جریان خودجوش استقلال خود را حفظ کرده و محور آن تنها عشق و علاقه و جستجوی دانش در مورد این گونه‌های مهم ادبی بوده است.

شنیدن این حرف‌ها برای کسانی که سال‌ها است با عشق و علاقه برای ساختن بستری مناسب در جهت گسترش گونه‌‌های ادبی علمی‌تخیلی، فانتزی، وحشت فعالیت می‌کنند، بسیار شیرین است و ما را در ادامه دادن این مسیر بیش از پیش راسخ می‌کند.

این روزها که کم‌کم به ده سالگی دور هم جمع شدن این طرفداران ادبیات گمانه‌زن (با در نظر گرفتن سابقه‌ی بعد هفتم)، نزدیک می‌شویم، به بهانه‌ی در راه بودن جشن اهدای جوایز پنجمین دوره‌ی جایزه‌ی هنر و ادبیات گمانه‌زن، بعضی‌هایمان به این فکر افتاده‌ایم قبل از این که دیرتر شود و مستندات از بین برود و حافظه‌مان کم‌رنگ شود، تاریخچه‌ی این سال‌ها را بنویسیم. وقتی به گسترش فعالیت‌های اینترنتی هواداری در ایران نگاه می‌کنیم، خیلی‌هایمان به این فکر می‌کنیم که سال‌‌ها بعد، داشتن روایت صحیح و تحریف نشده‌ی شکل‌گیری این فعالیت‌ها، وظیفه‌‌ی امروز ما خواهد بود. گذشته از آن، سال‌ها بعد که به عقب نظر اندازیم و مسیر پیموده شده را نگاه کنیم، به یاد آوردن برخی از این تاریخ‌‌ها لذت‌بخش خواهد بود.

با تمام فراز و نشیب‌هایی که در پیمودن این مسیر داشته‌ایم، هنوز رو به جلو حرکت می‌کنیم و فعلا که تصمیمی برای کنار گذاشتن این مسیر نداریم! و هم‌چنان این نوید را می‌دهیم که در آینده نیز با بازبینی فعالیت‌هایمان و اصلاح ساختار گروه، فعالیت خود را رو به رشد حفظ کنیم و شک نداشته باشید باز هم از تغییرات این گروه خواهید شنید!

محمد حاج زمان